Öğrenme çeşitlerinin ne kadarına hakimsiniz? Peki yaygın öğrenme yöntemleriyle ilgili ne biliyorsunuz? Hayatınızdaki öğrenme deneyimleriniz neler oldu ve her biri hayatınızı ve sizi nasıl etkiledi? Gelin, öğrenme çeşitlerine hep birlikte bir bakalım. Belki daha önce duymadığınız yöntemler vardır. Formal (örgün), informal ve non-formal (yaygın) öğrenme yöntemlerini belki bir yerlerde görmüş ya da duymuş olma şansınız çok yüksek.
Peki aralarındaki farkları biliyor musunuz? Bu öğrenme türünde öğrenenlerin özellikleri neler? Bu öğrenme türlerinin yaygınlaştırılması için yapılan ve devam eden bir proje bile var! Biraz bunlardan bahsedelim.
Gençlik çalışmalarında yaygın öğrenmenin etkisi nedir? Daha sonra da özellikle üniversite çağındaki gençler ve genç yetişkin bireyler arasında bu öğrenme çeşitleri nasıl deneyimlenmiş ve onlarda etkileri ne şekilde olmuş, onları değerlendirelim.
Öğrenme Yöntemleri
Formal (örgün) eğitim — Aslında çoğumuzun almış olduğu bir öğrenme türü. Örgün bir müfredata dayanır ve lise-üniversite diploması gibi resmi olarak tanınan bir sertifika verilir. Genellikle bir hükümet tarafından yönlendirilir ve tanınır. Öğretmenler çoğu zaman bir şekilde profesyonel olarak eğitilir.
Non-formal öğrenme — Resmi bir müfredatı olabilen ya da olmayan bir öğrenme yöntemidir. Eğitim, nitelikli bir öğretmen veya deneyime sahip bir lider tarafından verilir. Resmi bir derece veya diploma ile sonuçlanmasa da yaygın eğitim (non-formal) son derece zenginleştiricidir. Aynı zamanda bireyin beceri ve kapasitelerini geliştirir. İzci gruplarını buna örnek olarak gösterebiliriz. Öğrencinin ilgisi, katılımının arkasındaki itici güç olduğundan, genellikle daha ilgi çekici olarak kabul edilir.
Informal öğrenme– Resmi bir müfredat yoktur. Öğretici kişi burada sadece ebeveyn, büyükanne ve büyükbaba veya arkadaş gibi daha fazla deneyime sahip biri olabilir. Çocuğuna oyun oynamayı öğreten bir baba veya bir çocuğa alfabeyi öğreten bir bebek bakıcısı bu türden bir öğrenime örnek verilebilir. Tabii ki bu tanımlar basitleştirilmiş açıklamalar olabilir. Her öğrenme türü arasındaki çizgilerin bulanıklaştığı zamanlar vardır. Bu tanımlar bize her bir öğrenme türü hakkında genel bir fikir verebilir diyebiliriz.
Peki sizin hayatınızda yukarıdaki tanımlara baktığınızda hangisi ön planda? Öğrenme yöntemlerinin hepsinin hayatımızda oldukça farklı etkileri var.
Bu öğrenme türüne hayatları boyunca sahip olmuş her bir bireyin edindiği bambaşka özellikler var. Bildiğiniz her şeyin toplamını düşünmek için bir dakikanızı ayırırsanız, bu öğrenmenin küçük bir bölümünün bir sınıfta gerçekleştiğini fark edeceksiniz.
Örgün (formal) eğitim ve öğretim insan gelişimi için ne kadar kritikse, informal ya da non-formal öğrenme de o kadar kritik. Bugün, kendi kendini yöneten, işlevler arası, topluluk odaklı eğitim için benzeri görülmemiş fırsatlar sunan bir dünyada yaşıyoruz. Artık her birey kendi kendine ya da kendine en yakın öğrenebileceği yöntemi kullanarak öğrenmeyi hedefliyor
Informal öğrenenler meraklı ve işbirlikçidir, bilgi edinir ve başkalarıyla paylaşırlar. Onlara zevk veren bir hobi ya da işyerinde daha değerli kılan beceriler peşinde gibi gözükürler. Ancak yapılan araştırmalar, kendi kendine öğrenen öğrenciler için örgün olmayan eğitim yoluyla kazanılan bilgilerin diğer yöntemlere göre daha uzun süre kalıcı olduğunu gösteriyor!
Vikipedi ve YouTube gibi internet üzerinden erişebileceğimiz kaynaklardan, tek bir konuda derin uzmanlığı paylaşmaya odaklanan birçok siteye kadar, çevrimiçi olarak sunulan çok sayıda yaygın öğrenme kaynağı var. Bunlar ele alındığında, bu genişleyen özgür bilgi evreni, öğrenmenin sınırlarının giderek sadece kurumlara erişimle olmadığını gösteriyor. Dolayısıyla öğrenciyi sürekli büyüyen yaygın eğitim dünyasına çekiyor.
Peki Yaygın Öğrenme Neden İşe Yarar?
Yaygın öğrenme, öğrencilerin ilgilerini çeken konuları seçmelerine izin verir. Süreç öğrenci liderliğindedir. Bu durum, etkileşimi ve elde tutmayı doğal olarak artırır.
Yaygın öğrenme metrik içermez, öğrencilerin kendi beklentilerini “başarı” etrafında belirlemesine izin verir. Bir not veya başka bir ölçüt hakkında endişe duymayan birçok insan rahatlar ve daha fazlasını öğrenir. Öğrencilerin büyük bir konuyu “‘bir seferde bir lokma” şeklinde keşfetmelerini sağlar. Birçoğu için bu durum, her şeyi bir kerede tüketmeye çalışan örgün bir öğrenme senaryosunda boğulmaktan daha etkili bir stratejidir.
Aynı zamanda yaygın öğrenme, katı bir zaman çizelgesi veya resmi kontrol noktaları olmaksızın kendi kendine ilerler. Bu durum da, öğrencilerin tercih ettikleri öğrenme stillerine veya güçlü yönlerine uygun kaynakları seçmelerine göre doğal öğrenme hızında ilerlemelerini sağlar.
Gençlik Çalışmalarında Yaygın (Informal) Öğrenme
Yaygın öğrenme yöntemlerini kullanarak gençlerle sohbet etmek, etkinlikler düzenlemek, başarıları kutlamak, sorunlarını dinlemek, hayal kırıklıklarını paylaşmak ve onları desteklemek gerekir. Bu durum kurumların ve hükümetlerin gençleri daha iyi anlamasını sağlar. Onlarla empati yapabilmelerini kolaylaştırır. Çünkü içinde zorunluluk ya da resmi bir durum olmadığı zaman, herkes sorunlarını dile getirirken daha rahat olur ve kendini kolay ifade eder.
Yaygın öğrenmeyle aynı zamanda süreçlere ve faaliyetlere katılım da fazlalaşır. Gençler ve genç yetişkinler kendileri, birbirleri ve dünyada olup bitenler hakkında daha fazla bilgi edinirler. Bu yaklaşımlar, olumlu bir ilişki bağlamında öğrenmeyi vurgular ve insanlara değer verilen gerçek ilişkileri ön plana çıkartır ve toplumda duygusallık ve empati artar.
Bu Alanda Bir Proje Var mı?
Peki bu bahsettiğimiz yaygın öğrenme alanında 1 yıl önce başlayan ve toplamda 2 yıl sürecek bir proje olduğunu biliyor muydunuz? Youth Ambassadors of Non Formal Learning Projesi, non-formal öğrenme alanında genç elçiler yetiştirilmesi ve yetiştirilen gençlerin bu alanda lider olmalarını hedefleyen bir proje. Aynı zamanda proje, Avrupa Birliği tarafından desteklenen Erasmus+ Programı kapsamında, gençlik alanında kapasite geliştirme başlığı altında uygulanmaya devam ediyor.
CORBİZ olarak bizim de yer aldığımız projenin toplamda 11 uluslararası ortağı var. Projede bulunan 11 ülke sırasıyla; Bosna Hersek (Başvuru Sahibi), Slovenya, Bulgaristan, Kosova, Yunanistan, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Türkiye, İtalya. Projenin başlangıç toplantısı Kuzey Makedonya’da yapıldı. Projenin birincil amacı; 21. yüzyıla uyum sağlayan yenilikçi metodolojilerle, yaygın eğitimin ve bu kapsamda kazanılan yetkinliklerin onaylanmasını ve tanınmasını teşvik etmeye çalışmak.
Youth Ambassadors of Non Formal Learning projesiyle ilgili odak grup toplantıları düzenlendi. Bu toplantılarda aynı zamanda yaygın öğrenme türlerinin tanıtımı yapıldı. Katılımcılar kendi yaygın öğrenim hikayelerini paylaştılar. İçlerinde İngilizce öğretmeninden, dernek başkanına kadar farklı meslek gruplarından çeşit çeşit katılımcı yer aldı. Bazı katılımcıların yaygın öğrenme ile hayatı bambaşka yerlere gitmiş bile denilebilir!
Kısa bir zaman önce de proje kapsamında İtalya’daydık ve kısa dönemli “Uzmanlık Eğitimi”ne katıldık. Eğitim kapsamında yaygın öğrenme ile ilgili genç elçiler yetiştirilmesi için ortaklarla çalışmalar gerçekleştirildi ve her ortak kuruluş için yerel faaliyet planı oluşturuldu. Aynı zamanda, genç elçilerde olması gerektiği düşünülen beceriler üzerine değerlendirmeler yapıldı.
Projedeki Gençler Ne Söylüyor?
Youth Ambassadors of Non Formal Learning Projesi kapsamında, dünyanın farklı yerlerinden pek çok farklı kültürde yetişen gençler yaygın öğrenim yöntemleriyle gelen kendi başarı hikayelerini anlatmaya devam ediyorlar! Her biri yaygın öğrenmenin hayatlarında çok önemli bir yere sahip olduğunu söylüyor. Hepsi de konfor alanlarından çıkmanın çok önemli olduğundan bahsediyor.
25 yaşındaki Adrijana non-formal eğitimi paha biçilmez olma sebebinin bunun bir bilgi ve deneyim biçimi olmasında saklı olduğunu söylüyor.” Öylesine bir şeyi seyahat acentesine gidip para ödeyerek ya da kütüphaneye giderek kazanamazsınız” diye de ekliyor.
21 yaşındaki Anna ise, Erasmus+ projesindeki yaygın eğitim deneyimlerini anlatıyor; ‘’ İlk yaygın eğitimimi uluslararası bir ortamda farklı pazarlama becerileri öğrenmek için aldım. Bir diğeri ise, bir ay boyunca İspanya’nın Barselona kentine gittiğim zamandı ve ikinci yaygın eğitimimdi. İngilizce konuşmam gereken durumlarda kendimi daha güvende ve rahat hissediyorum ve insanların önünde kendimi ifade ederken daha fazla kendime güveniyorum. Yaygın eğitim günümüzde çok değerli. Yeni şeyler öğrenmek faydalı, aynı zamanda benzer ilgi alanlarına ve fikirlere sahip başka insanları bulmanıza da yardımcı oluyor.’’
Peki bu öğrendiklerinizden sonra (aslında yaygın bir şekilde bunları öğrenmiş oldunuz!) yaygın öğrenim türleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Deneyimlerinizi gözden geçirdiniz mi ya da yepyeni bir eğitim-öğretim türüne mi başlamak istiyorsunuz? Ne yaparsanız yapın, size yepyeni bir perspektif kazandıracağı kesin!
